Kunstenaars A-F | Nederlandse Naïeve Kunstenaars

Nel Appels

Is bekend door haar achterglasschilderijen. Zij is een van de weinigen in Nederland, die in deze vorm de naieve schilderkunst beoefent. Nel Appels werd geboren op juli 1924 te Zevenaar en is getrouwd met de ambtenaar Egbert Beekman, die de lijsten van haar schilderijen verzorgt. Met het achterglasschilderen begon ze nadat ze jaren geleden in het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht een tentoonstelling zag van onder meer Joegoslavische achterglasschilderijen. „Ik was er zo verrukt van, dat ik het ook ging proberen." Ze had al vrij snel succes met haar werk. Speciale onderwerpen heeft ze niet. Nel Appels schildert net zo lief een canapé met een poes erop als het Laatste Avondmaal. De techniek van het achterglasschilderen werd haar bijgebracht door Theo Elfrink uit Nijmegen.

Meer Info

Hein Bakker

Zag in 1842 te Berkhout, bij Hoorn, het levenslicht en overleed in 1914 te Ursem. Hij was huisschilder, maar maakte ook met veel plezier op bestelling 'portretten' van boerderijen. Hein Bakker kan - evenals de Hoornse banketbakker Chr. Pieter Visser, die leefde van 1825 tot en met 1894 - zonder meer worden gezien als een voorloper van de huidige, bloeiende Westfriese naïeve schilderkunst.

Meer Info

Willem Bakkum

werd geboren in 1919 te Dirkshorn, in het West-Friesland (ten noorden van Amsterdam), dat opmerkeIijk veel naieve schilders heeft voortgebracht of geInspireerd. Hij overleed er te Schagen in 1979. Hij was aanvankelijk werkzaam in de bloemisterij en na de oorlog werd hij zeilmaker. Van jongs of aan had hij belangstelling voor tekenen en schilderen, maar pas na zijn vervroegde pensionering begon hij eind jaren '60 met schilderen. Bakkum was een zeer emotioneel mens, met een grote sociale betrokkenheid. Het zal dan ook niet verbazen, dat zijn werk enige verwantschap vertoont met het geemotioneerde werk van Vincent van Gogh, maar Bakkum heeft deze overeenkomst altijd, en niet geheel ten onrechte, gebagatelliseerd. In zijn woelig gepenseelde werk staat het boerenleven van West-Friesland in al zijn kleurrijke facetten, centraal.

Meer Info

Aafke Benthem-Terpstra

Begon nadat ze tijdens een visite bij vrienden op het idee was gebracht, met het beschilderen van melkbussen. Later ging ze werken met olieverf op hardboard. Aafke Benthem werd op 21 mei 1942 te Zuidhorn geboren en woont nu in Tinallinge, boven Groningen. Ze begon eind 1976 te schilderen en heeft een grote voorkeur voor landschappen. Echt veel tijd om zich aan haar liefhebberij te wijden heeft ze niet in haar gezin met 8 kinderen. ,Maar dat geeft ook niet," zegt ze. "Ik wil het echt doen voor de aardigheid en ik wil alleen maar proberen mijn prestaties wat op te voeren."

A.Bijsma

Was aanvankelijk veefokker. Toen hij zijn bedrijf in 1973 om gezondheidsredenen van de hand moest doen en aangepast werk vond als instrumentmaker in een orthopedische werkplaats, kreeg hij meer vrije tijd. Vrije tijd, die hij benutte door het penseel ter hand te nemen. Bijsma's agrarische achtergrond is nog altijd in zijn doeken terug te vinden. Hij werd op 29 februari 1924 te Lippenhuizen, vlak onder Drachten, geboren.

Bron:Naïeve schilders zien ons land
Uitg: Ploegsma Amsterdam 1978
ISBBN 90 216 0450 7

Gorki Bollar

Geboren te Montevideo 1944 (Uruguay).

Opleiding
Studeerde schilderkunst en beeldhouwkunst met
José Gurvich, Montevideo 1960-63.

‘Bollar is in essentie een betoverde dromer, die op zeer persoonlijke wijze epiek en lyriek weet te verbinden, zich daardoor goeddeels buiten de tijd en haar modes plaatst en daarmee aan zijn werk universele waarde verleent’

(Nico van der Endt, uit de tijdschrift ‘Création Franche’, Bégles-Bordeaux, 1993)

Bert Bovenberg

werd op 31 maart 1937 te Schiedam geboren. De ouders waren streng gereformeerd en zouden 12 kinderen krijgen, met Bert als negende. Hij studeerde voor onderwijzer te Rotterdam, en verhuisde in 1962 naar zijn huidige woonplaats Driebergen, waar hij tot 1968 op de lagere school les gaf. Hij leerde erbij en werd uiteindelijk leraar handvaardigheid op de HAVO/VWO to Doom. In 1991 ging hij met vervroegd pensioen. Bert Bovenberg begon rond 1978 met aquarelleren uit behoefte aan meer diepgang in zijn leven. Daarbij stuitte hij al gauw op het probleem van de simultaneiteit, omdat hij het onbevredigend vond slechts een enkele zijde van een huis, gebouw of plein tegelijk to kunnen weergeven. Toen hij in een haventje in Friesland de spiegeling van huizen aan beide kanten in het water zag, kwam hij tot een typisch naïeve oplossing van het probleem, het omklappen. Hierna ontstonden de grote rechtlijnige aquarellen in gedempte tonen, die vaak aan bouwplaten doen denken. Het thema van de boerderij - voor hem een symbool van ruimte en vrijheid - komt al vroeg in het werk voor. De behoefte aan persoonlijke vrijheid leidt uiteindelijk rond 1990 tot het ontstaan van acrylschilderijen, waarin de kleur een veel grotere rol gaat spelen, teneinde "gevoel weer te geven", zoals hij verklaarde. Een groot deel van het recente oeuvre wordt nogal beheerst door duidelijke symboliek als uiting van de persoonlijke problematiek.

Meer Info

Hendrik Bosmans

vindt schilderen niet zo verschrikkelijk moeilijk. "Als je werkelijk wilt schilderen wat je ziet, moet je goed kijken. Het staat voor me, ik kijk ernaar en dan zie ik hoe het op het doek moet." Hij werd op 25 september 1897 te Amsterdam geboren en is altijd al verzot geweest op schilderen. Maar pas nadat hij zijn auto-uitdeukbedrijf aan zijn zoon had overgedaan, kon hij zich echt aan zijn hobby gaan wijden. Hij is zelfs zo bezeten van zijn liefhebberij, dat het wel is voorgekomen dat hij s ochtends om negen uur begon om de penselen pas s nachts om drie uur weer neer te leggen. Bosmans grote probleem is, dat hij een liefhebber is, die schildert met de techniek van een vakman. Sommigen vinden hem daarom geen naïef meer.

Bron:Naïeve schilders zien ons land
Uitg: Ploegsma Amsterdam 1978
ISBBN 90 216 0450 7

Anna Katharina Brand

(met roepnaam Annakaatje) werd geboren in 1896 te De Hoef, een gehucht bij Mijdrecht. Zij groeide op als wees bij haar grootmoeder en al spoedig bleek, dat het kind niet normaal was, en men spreekt van leer- en communicatieproblemen. Vermoedelijk gaat het hier om een autistische persoonlijkheid. Al vroeg toonde zij een bijzonder talent voor tekenen te bezitten en via een psychiater kwamen tekeningen terecht bij de directeur van het Rijks Prentenkabinet. Zijn dochters zouden werk nalaten aan het Museum de Stadshof te Zwolle. Na de dood van de grootmoeder woont zij nog enige tijd bij andere familieleden te Zwanenburg, maar zij wordt al vroeg opgenomen in een tehuis voor verstandelijk gehandicapten te Zwammerdam, waar zij ook uiteindelijk zou overlijden. Haar werk is overigens bepaald niet typisch voor dat van verstandelijk gehandicapten. Zij toont vooral in het vroege werk een opmerkelijk gevoel voor ruimtelijkheid. Enkele zeer grote tekeningen vallen op zowel door een zekere monumentaliteit van vorm als door het oog voor detail. De onderwerpen tonen haar grote liefde voor de natuur, waarin zij opgroeide. Paarden, koeien, eenden, vlinders en bloemen bekoren haar en een enkele maal I verschijnt verrassenderwijs een fantasiekasteel in beeld. Het latere werk lijkt minder geïnspireerd en meer het resultaat van natekenen. Zij overlijdt in het tehuis te Zwammerdam in 1978.

Fred Breebaart (1945-2015)

bracht hij een belangrijk gedeelte van zijn jeugd door op Curaçao.
Na het doorlopen van de middelbare school in Den Haag en vervolgens een particuliere kunstacademie, de Hazelhorstschool te Delft, begon hij een loopbaan in het verzekeringswezen.
Tien jaar later, 1973, hield hij de nuchtere zakenwereld voor gezien en verkocht zijn zaak om de roep van zijn hart te volgen. Hij vertrok naar Zuid-Spanje om zich daar geheel aan de schilderkunst te gaan wijden.
Van 1973 tot 1983 werkte Fred Breebaart in zijn eigen galerie in Mijas-Malaga in Spanje. In '83 vestigde hij zich weer in Delft. Het is toen dat ook zijn Curaçaose jeugdherinneringen om aandacht vroegen en de groeiende behoefde hiermee iets te doen uiteindelijk in 1990 tot een eerste expositie op het eiland leiden. Sindsdien is hij diverse malen op Curaçao geweest, altijd terugkerend met stapels foto's en een hoofd vol nieuwe ideeën.

Was het Hennie Blok die Fred zijn eerste expositie op Curaçao gaf en de eerste jaren presenteerde nu is het Popi Verboom met haar Gallery Alma Blou die het werk vertegenwoordigt op het eiland.
Hoewel hij af en toe een paar dagen "vrij" neemt van het naïeve "gepriegel" en eens een andere vorm van schilderen hanteert, blijft zijn grote liefde het detaillistische van de miniatuur- naïeven.

Meer Info

Cornelis van Brengel

Woonde al sinds 1905 in Dordrecht, maar werd op 13 september 1898 in het Belgische Zwijndrecht, bij Antwerpen, geboren. Zijn vader was 'bokschipper' (kraanschipper), een vak waarvoor ook hij was voorbestemd. Dat hij leuk kon schilderen, hoorde hij van verschillende kanten, maar "omdat schilders altijd arm blijven" beperkte hij zich tot het beroep van kraanschipper. Pas gedurende de tweede wereldoorlog begon hij serieus met schilderen.

Johannes G. Brugman

werd geboren in 1897 te Amsterdam. Hij wilde graag varen, maar er kwam niets van en tenslotte werd hij kleermaker. Veel is over hem niet bekend. Hij zou zijn begonnen met schilderen om zijn vrouw een plezier te doen, hoogstwaarschijnlijk na zijn pensionering. Het werk ademt een bijzondere sfeer en is in tere, herfstachtige tinten uitgevoerd, waardoor het een warme, nostalgische uitstraling heeft. Men kan spreken van een prototype van een naïeve schilder, met werk dat wel denigrerend wordt omschreven als huisje-boompje-beestje. Maar zijn simpele vertellingen zijn in staat ontroering te wekken door hun volstrekte ongekunsteldheid en warme weergave van gekoesterde herinneringen.
Hij overleed in 1974 te Amsterdam.

Meer Info

Bob van Brunschot

Het ging over een scholekster die auto’s aanviel bij een autobedrijf/showroom.
De mensen van het bedrijf wilden hem vangen, maar scholeksters zijn beschermt dus moesten ze hem levend gevangen zien te krijgen.
Ze probeerden het met een soort schepnetje.
Ik vond dit een leuk bericht en kwam op het idee om er een schilderij van te gaan maken.
Vanaf die tijd maak ik regelmatig schilderijen en later ben ik ook beelden (hout / metaal), en glas-in-lood ramen gaan maken.

Mijn inspiratiebronnen zijn vooral boeken over primitieve kunst/ kindertekeningen/ andere naïeven/ middeleeuwse schilderijen en tekeningen/ fotografie en artikelenberichten in kranten en tijdschriften.
De schilderijen en beelden worden meestal op/met gevonden materiaal gemaakt wat ik vind op rommelmarkten, containers, langs de weg etc.
De meeste schilderijen zijn op hout gemaakt maar ook op kunststof en glas. Ik heb waarschijnlijk een bezigheid voor het leven gevonden, het geeft me ontzettend veel voldoening en vreugde alleen al het vinden van de materialen en de nieuwe ideeën die regelmatig de kop opsteken.

Adriaan G. Dekker

werd geboren te Hardinxveld in 1901 als zoon van een hoepelmaker. Hij zou dit beroep ook enige tijd uitoefenen. In 1918 verhuisde het gezin Dekker naar Andijk, West-Friesland, waar hij als minder en bollenkweker zou komen te werken. Hij schilderde al of en toe, maar hield er mee op toen hij in 1927 trouwde. Pas op 63-jarige leeftijd begon hij weer te schilderen, nadat hij van zijn kinderen verf en penselen als verjaardagscadeau had gekregen. Dekker werd aisnog een van de bekendste schilders onder de Westfriese naleven, met in de laatste plaats om zijn smetteloos zuivere tinten, teer opgebracht. Kenmerkend is het wel vaker in de naïeve kunst te signaleren rechtlijnige en statische van de composities. Zijn werk ademt een buitengewoon frisse sfeer en is een kleine symfonie in groen. Hij overlijdt in een bejaardentehuis te Andijk in 1990.

Willem van Dok

werd in 1892 geboren te Enkhuizen, een van de meest karakteristieke stadjes van West-Friesland. Hij overleed in 1977 te Overveen bij Haarlem. Willem van Dok was zaadhandelaar van beroep en tevens loco-burgemeester van Beverwijk. Hij begon pas na zijn pensionering, op 65- jarige leeftijd, met schilderen en vervaardigde vanaf het begin zeer karakteristiek werk, waarin zijn liefde voor zijn geboorteplaats en andere havenstadjes aan de voormalige Zuiderzee een onuitputtelijke bron van inspiratie vormde. Vooral type-rend is zijn koloriet: vaak primaire en zeer levendige kleuren, waarbij een stralend blauw en helder wit op bijna geen enkel schilderij ontbreekt.

Meer Info

Bram Doorgeest

werd in 1889 te Amsterdam geboren, en overleed er in 1982. Als schoolkind ging hij al graag naar het Rijksmuseum, vooral voor Rembrandt. Hij tekende ook graag, maar op school moest hij voorbeelden natekenen en deed dat slecht. Hij werd ervoor berispt, omdat de onderwijzer meende, dat hij beter kon maar niet wilde. Na de lagere school had hij allerlei baantjes, tot hij zijn plezier in fotograferen ontdekte en hij bij een persbureau ging werken. Op den duur moest hij voor recensies in de krant schilderijen fotograferen en zag veel eigentijdse kunst, die hij maar niet kon waarderen. Toen hij ongeveer 30 jaar was begon hij zelf te schilderen, maar liet niemand iets zien uit vrees uitgelachen te worden. Natekenen kon hij nog steeds niet, en toen hij eenvoudigweg uit zijn geheugen begon te werken lukte het schilderen veel beter. In 1937 werd hij zelfstandig fotograaf en kreeg meer vrije tijd om te schilderen. In 1966 werd hij door Dr. Louis Gans ontdekt, die voor de VARA een wedstrijd voor zondagsschilders organiseerde. Hij zou er opvallen en een prijs winnen. Daarna kwamen nog vele exposities, maar rond 1970 moest hij stoppen met schilderen, omdat zijn handen de verf niet meer konden verdragen. Toen heeft hij nog enige tijd houtsculpturen vervaardigd. Hij is naar eigen zeggen door het schilderen "een gelukkig mens" geworden. Kunstcriticus Hans Redeker noemde hem eens "een van de meest authentieke Naïeve", maar men kan Doorgeest ook een nazaat van de schilders van de Haagse School noemen, zij het wel een schilder, die met eigenzinnigheid de ingeving van het eigen hart heeft gevolgd.

Meer Info

Hans Dousi

Werd geboren in 1917 te Amsterdam en werd huisvrouw. Rond 1965 begon zij te schilderen en vanaf 1975 volgde zij de cursussen in vrij schilderen van het Atelier Buri te Amsterdam. Zij exposeerde ook regelmatig in Galerie Buri. In 1983 won zij de eerste prijs met haar schilderij van de Dam in een wedstrijd voor amateurschilders, uitgeschreven door Het Parool.

Meer Info

Nanja Droste

Begon - voor Naïeven althans - vrij jong te schilderen. Maar nadat de op juli 1928 te Groningen geboren lerares Nederlands in de periode van 1967 tot en met 1970 slechts veertien schilderijen had vervaardigd, legde zij de penselen terzijde. Pas in 1974 begon ze opnieuw. Nanja woont tegenwoordig in het Belgische plaatsje Mol en is getrouwd.

Meer Info

Frans van der Eng

werd geboren 1932 te `t. Veld gem. Niedorp.
Van beroep huisschilder heeft vele hobbys o.a. maquette bouw, en modelwagens in de fles gebouwd.
Is autodidact en begon te schilderen op aanraden van zijn vrouw in 1984.
Zijn eerste werk was achterglas,want daar had hij bepaalde herinneringen aan.
Hij schilderd met olieverf op doek en paneel.
Beelden van het Westfriesse boerenleven en het landschap uit ,van de jaren uit zijn jeugd .
Al deze dingen zijn in zijn geheugen opgeslagen, en worden op het doek verteld, met hier en daar een vrolijke noot er in verwerkt.

Meer Info

Ferdinand Erfmann

is in 1901 geboren te Rotterdam en overleden in 1968 op Sardinië. Zijn ouders waren allebei bij het toneel. Hijzelf was een kleurrijk figuur. Hij nodigde Ria Rettich en mij uit voor een bezoek aan zijn atelier en woning in de Van de Veldestraat. Boven aan de trap werden we welkom geheten en passeerden de keuken, waar een opeenstapeling van groenten, fruit en kattenbakken was. Overal liepen katten rond. Het geheel deed denken aan zeventiende-eeuwse stillevens van Heda en interieurs van Jan Steen. De gang was gedecoreerd met ingelijste foto's van atleten, zoals in het circus te zien zijn, menselijke piramides, waarop onze gastheer in strak broekje duidelijk aanwezig was. Ferdinand E. als menselijke kogel met een helm op. Ria barstte los in een slappe lach, waarop ik zei: 'Dadelijk zet hij er ons eruit!' 'Kom maar binnen', riep Ferdinand en nodigde ons uit voor de thee. De kamer liep gedeeltelijk over in het atelier en overal hingen de schilderijen met acrobaten, matrozen in bordelen, hoeren als manwijven, een sfeer oproepend à la Génet.
Aan de hand van de foto's en schilderijen vertelde hij over zijn leven als acrobaat in het circus. Het komt nu wat vreemd voor, dat in die tijd, de jaren zestig, deze levensvisie en kunst niet begrepen werd. Men lachte om de naïeve voorstellingen in starre stijl. Maar 'the times they are a-changin' en op het ogenblik wordt zijn werk duur verkocht en gewaardeerd. In het Gemeentemuseum in Arnhem hangt naast werk van Charley Toorop een Erfmann. Ons bezoek aan hem was een gedenkwaardige middag bij een bijzonder sympathieke collega.

Meer Info